Tài sản dữ liệu: Giải phóng những ý tưởng mới cho đường đua lưu trữ k tỷ
Trong thời đại số hóa, câu nói "dữ liệu là dầu mỏ mới" đã trở thành sự đồng thuận của mọi người. Tuy nhiên, trong thực tế, hầu hết mọi người chỉ có thể là người quan sát, không thể thực sự sở hữu và tận dụng những "mỏ dầu dữ liệu" này. Chúng ta tạo ra nội dung, cung cấp dữ liệu hành vi trên internet mỗi ngày, thậm chí cung cấp tài liệu cho việc huấn luyện AI, nhưng rất ít người có thể nhận được lợi ích từ đó. Hiện nay, 95% dữ liệu huấn luyện AI trên toàn cầu đang bị kiểm soát bởi một vài gã khổng lồ công nghệ, họ đang sử dụng những "bức tường dữ liệu" này để định nghĩa cách thức hoạt động của thế giới.
Trong lĩnh vực Web3, việc xây dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu vẫn đang ở giai đoạn đầu. Chi phí lưu trữ trên Ethereum rất cao, lên tới 90.000 USD mỗi GB. Một số dự án Rollup có thể tiêu tốn hàng triệu USD để lưu trữ tạm thời dữ liệu ngoài chuỗi. Trong khi đó, nhiều công ty AI vẫn phụ thuộc vào việc thu thập dữ liệu chất lượng thấp từ các trang web công khai thông qua các công cụ thu thập dữ liệu, trong khi việc cấp phép dữ liệu, quản lý bản quyền và cơ chế khuyến khích nội dung gần như vẫn còn trống.
Đây là một nền kinh tế có giá trị sản xuất hàng năm 3 nghìn tỷ USD, nhưng lại thiếu một "hệ điều hành" riêng.
Một vấn đề cơ bản hơn đang dần dần nổi lên: Dữ liệu nào thực sự có giá trị? Là đống tệp tin được lưu trữ tĩnh, hay là tài sản dữ liệu có thể được đọc, ủy quyền, gọi và giao dịch? Câu trả lời đang dần trở nên rõ ràng. Cuộc cạnh tranh trong tương lai không còn là so sánh khối lượng lưu trữ dữ liệu, mà là cách sử dụng dữ liệu, giải phóng giá trị dữ liệu.
Thị trường nghìn tỷ bị đánh giá thấp: Quyền sử dụng dữ liệu và vấn đề chuyển đổi thành tiền
Trong thời đại số hóa cao ngày nay, mỗi người đều tạo ra một lượng lớn dữ liệu mỗi ngày: các phát ngôn trên nền tảng xã hội, nội dung sáng tạo, hành vi sử dụng sản phẩm, hình ảnh và video được tải lên, thậm chí là tài liệu công khai vô tình cung cấp cho các mô hình AI.
Điều đáng suy ngẫm là, ngay cả khi Web3 thúc đẩy "quyền sở hữu của người dùng" và "phi tập trung", nhưng về mặt dữ liệu, cơ sở hạ tầng dữ liệu thực sự có thể sử dụng, kiểm soát và có thể biến thành tiền thì gần như là trống rỗng. Nói cách khác, tài sản trên chuỗi có thể giao dịch, kết hợp và khuyến khích, nhưng dữ liệu vẫn ở trạng thái "hòn đảo", không thể lưu thông hiệu quả và cũng không thể tạo ra lợi nhuận.
Một số vấn đề điển hình vẫn tồn tại:
Các nhà phát triển không thể đưa dữ liệu lên chuỗi với chi phí hợp lý, đặc biệt là dữ liệu lớn với cơ sở hạ tầng hiện tại có chi phí rất cao, không thể hỗ trợ việc sử dụng hàng ngày hoặc triển khai thương mại.
Dữ liệu ngay cả khi thành công lên chuỗi, cũng khó có thể gọi và kết hợp sử dụng một cách hiệu quả, độ trễ cao, giao diện yếu, khiến cho "chi phí sử dụng dữ liệu" vẫn còn cao.
Thiếu cơ chế cấp phép và thu phí dữ liệu tiêu chuẩn hóa, các nhà sáng tạo nội dung hoặc bên cung cấp nền tảng không thể thiết lập mô hình giao dịch "hàng hóa dữ liệu" đáng tin cậy, không thể thực sự "bán" một bộ dữ liệu.
Lưu trữ và tính toán tách biệt, có nghĩa là khi sử dụng dữ liệu vẫn cần phụ thuộc vào công cụ tập trung hoặc logic ngoài chuỗi, trải nghiệm dữ liệu của Web3 không hoàn chỉnh.
Những vấn đề cấu trúc này trực tiếp dẫn đến việc khó khăn trong việc hiện thực hóa quan niệm "dữ liệu là tài sản". Chúng ta thường nói "trao quyền cho dữ liệu", nhưng một khi liên quan đến quyền hạn, gọi, giao dịch và các hành động cụ thể khác, thì không có một nền tảng trên chuỗi thực sự có thể đáp ứng những nhu cầu này.
Sự xuất hiện của một nền tảng dữ liệu nào đó nhằm giải quyết những mâu thuẫn cốt lõi này. Nó không chỉ đơn giản là làm "lưu trữ rẻ hơn", mà còn tái định nghĩa vai trò của dữ liệu trên chuỗi từ góc độ có thể lập trình, có thể thực thi, và có thể khuyến khích. Để dữ liệu không còn là những tệp tin lưu trữ thụ động, mà trở thành "tài sản gốc trên chuỗi" có quy tắc, giá trị và khả năng hành động.
Logic cốt lõi: không phải lưu trữ dữ liệu, mà là giải phóng giá trị của dữ liệu
Trong bối cảnh blockchain truyền thống, khi nhắc đến "dữ liệu", người ta thường nghĩ ngay đến "lưu trữ" - ghi dữ liệu vào blockchain hoặc các giải pháp ngoài chuỗi, đảm bảo tính khả dụng và không bị giả mạo. Đây chính là điểm nhấn chính của các giao thức như một số mạng lưu trữ bền vững: nhấn mạnh vào việc lưu trữ dữ liệu lâu dài, ổn định và chi phí thấp.
Nhưng góc nhìn của một nền tảng dữ liệu nào đó hoàn toàn khác. Ngay từ khi ra đời, nó không phải để làm một "ổ cứng rẻ hơn", mà là xoay quanh một vấn đề cốt lõi: Làm thế nào để dữ liệu thực sự trở thành tài sản trên chuỗi có "khả năng hành động", tham gia lưu thông, được sử dụng và tạo ra giá trị.
Đây cũng là sự khác biệt cơ bản nhất giữa một nền tảng dữ liệu nào đó và các giao thức lưu trữ truyền thống - không phải lưu trữ dữ liệu, mà là giải phóng giá trị của dữ liệu.
Chi phí thấp hơn, phù hợp với các tình huống ứng dụng quy mô lớn
Trong thế giới Web3, "lưu trữ" luôn là một thao tác có chi phí cao. Ví dụ, chi phí lưu trữ trên chuỗi của Ethereum lên tới hàng trăm nghìn thậm chí hàng triệu đô la/GB, điều này đã hạn chế đáng kể sự phát triển của các ứng dụng liên quan đến dữ liệu.
Một nền tảng dữ liệu đã giảm đáng kể chi phí lưu trữ thông qua tối ưu hóa kiến trúc nền tảng và cơ chế phân bổ tài nguyên, trong khi vẫn đảm bảo tính an toàn và khả dụng của dữ liệu. Điều này rất hấp dẫn đối với các tình huống như đào tạo mô hình AI, nền tảng nội dung, giao thức xã hội cần xử lý khối lượng dữ liệu khổng lồ.
Đọc dữ liệu tức thì, nâng cao trải nghiệm của nhà phát triển
Các giao thức lưu trữ truyền thống thường nhấn mạnh rằng "dữ liệu sau khi lên chuỗi không được mất", nhưng khi cần đọc các dữ liệu này, thường gặp phải các vấn đề như gọi phức tạp, độ trễ cao, và giao diện không chuẩn.
Ý tưởng thiết kế của một nền tảng dữ liệu nào đó giống như cơ sở dữ liệu: dữ liệu không phải là "lưu trữ", mà là "có sẵn". Các nhà phát triển có thể đọc và xử lý dữ liệu trên chuỗi một cách nhanh chóng và hiệu quả thông qua những cách quen thuộc, trải nghiệm này rất quan trọng đối với những ứng dụng cần tương tác thời gian thực hoặc gọi tần suất cao.
Lớp hợp đồng thông minh tương thích với EVM, ngưỡng phát triển thấp hơn
Một nền tảng dữ liệu hoàn toàn tương thích với EVM, cho phép các nhà phát triển sử dụng các công cụ trong hệ sinh thái Ethereum như Solidity, Hardhat, Foundry để trực tiếp xây dựng logic hợp đồng liên quan đến dữ liệu.
Điều này không chỉ giảm bớt rào cản chuyển đổi từ Web2 sang Web3, mà còn cho phép các nhà phát triển Ethereum hiện tại có thể xây dựng DApp xung quanh "tài sản dữ liệu" một cách liền mạch, mở rộng các trường hợp ứng dụng mới, chẳng hạn như thị trường dữ liệu có thể ủy quyền, nền tảng xử lý AI trên chuỗi, hệ thống quản lý bản quyền nội dung, v.v.
Kiến trúc đa sổ cái, dữ liệu linh hoạt hơn
Khác với cấu trúc chuỗi đơn, một nền tảng dữ liệu áp dụng kiến trúc sổ cái đa dạng, cho phép các loại dữ liệu khác nhau có thể thiết lập các chu kỳ lưu trữ và quyền truy cập khác nhau. Ví dụ, một số dữ liệu tạm thời có thể thiết lập thời gian tự động tiêu hủy, dữ liệu nhạy cảm có thể cấu hình logic xác thực truy cập, trong khi dữ liệu công khai có thể mở quyền truy vấn.
Khả năng "quản lý vòng đời dữ liệu" linh hoạt này cho phép một nền tảng dữ liệu đáp ứng các nhu cầu phức tạp trong các lĩnh vực khác nhau như AI, nội dung, xã hội và tài chính.
Dữ liệu có thể lập trình + Thực thi hợp đồng bắt buộc, khiến dữ liệu thực sự "có sinh lực"
Đây là điểm khác biệt nhất của một nền tảng dữ liệu nào đó. Trên một nền tảng dữ liệu nào đó, dữ liệu không chỉ đơn thuần là những khối thông tin "được lưu trữ một cách thụ động", mà nó có thể nhúng các quy tắc như định giá, ủy quyền, sử dụng, và được thực thi tự động thông qua hợp đồng thông minh.
Nói cách khác, mỗi dữ liệu đều mang theo "ý thức hợp đồng", nó có thể:
Chỉ cho phép người dùng được ủy quyền truy cập
Tính phí theo thời gian, tần suất
Tự động theo dõi hành vi sử dụng
Tự động tính toán chi phí hoặc chia sẻ lợi nhuận khi chuyển nhượng, gọi
Hình thức "tài sản dữ liệu có thể lập trình" này khiến cho dữ liệu không còn là nội dung tĩnh, mà là một loại tài sản trên chuỗi mới thực sự có thể giao dịch, có thể khuyến khích, và có thể kết hợp. Định vị của một nền tảng dữ liệu không còn là một "giao thức lưu trữ phi tập trung" theo nghĩa truyền thống, mà là một nền tảng hạ tầng hướng tới nền kinh tế dữ liệu tương lai. Nó kết hợp lưu trữ, sử dụng, giao dịch và thực thi thành một thể thống nhất, tạo ra một vòng khép kín hoàn chỉnh cho dữ liệu từ khi phát sinh đến khi lưu thông và biến thành tiền.
Đối với các nhà phát triển, đó là một nền tảng công cụ có ngưỡng thấp và hiệu quả cao; đối với các nhà sáng tạo, đó là một kênh phát hành giá trị đáng tin cậy và có thể kiểm soát; và đối với toàn bộ hệ sinh thái Web3, nó có thể là chìa khóa mở ra một mô hình mới "dữ liệu chính là tài sản".
Cơ sở hạ tầng dữ liệu, đang trở thành chiến trường cốt lõi mới
Trong vài năm qua, sự chú ý của ngành công nghiệp tiền điện tử chủ yếu tập trung vào hiệu suất chuỗi công cộng, đổi mới DeFi, ứng dụng NFT, v.v. Nhưng với sự phát triển nhanh chóng của AI, mô hình lớn và sáng tạo nội dung, "dữ liệu", tài nguyên cơ bản nhưng có giá trị chiến lược nhất, đang trở thành "tiền tệ cứng" trong sự đồng thuận của ngành.
Đặc biệt trong bối cảnh Web3, vai trò của dữ liệu không chỉ là ghi chép thông tin, mà còn là nguyên liệu cho một loạt cơ chế cốt lõi như thực thi hợp đồng thông minh, đào tạo mô hình AI, ánh xạ danh tính, xác định quyền sở hữu nội dung. Cơ sở hạ tầng dữ liệu không còn là vai phụ ở bên lề, mà đang tiến tới trung tâm của ngành công nghiệp.
Chúng ta có thể thấy rõ xu hướng này từ một loạt sự kiện đã xảy ra gần đây:
Một nền tảng cung cấp dữ liệu đã huy động 100 triệu USD, tập trung vào lĩnh vực "Dữ liệu khả dụng" (Data Availability), cố gắng giải quyết vấn đề truyền tải và xác thực dữ liệu của các chuỗi phân đoạn như Rollup.
Một giao thức IP trên chuỗi đã huy động 1.4 triệu đô la Mỹ, cam kết xây dựng "giao thức IP trên chuỗi", trọng tâm là tạo ra một cấu trúc dữ liệu có thể theo dõi, có thể ủy quyền và có thể giao dịch cho nội dung của người sáng tạo.
Không gian blob của Ethereum (không gian lưu trữ dữ liệu tạm thời) đang đối mặt với áp lực về dung lượng, điều này có nghĩa là các Layer 1 phổ biến đã không thể đáp ứng nhu cầu tương tác dữ liệu ngày càng tăng.
Số lượng vụ kiện bản quyền liên quan đến AI đã tăng vọt hơn 200% kể từ năm 2023, các nhà sáng tạo đang nhanh chóng tỉnh ngộ, yêu cầu các nền tảng bồi thường cho dữ liệu của họ "được sử dụng để đào tạo".
Nhiều phương án Rollup đang gặp phải nút thắt mở rộng do chi phí lưu trữ dữ liệu tạm thời cao, cho thấy khả năng cơ sở dữ liệu hiện tại đang hạn chế sự mở rộng hơn nữa của các ứng dụng trên tầng.
Những sự kiện tưởng chừng độc lập này thực chất chỉ về một thực tế: Web3 đang bước vào một giai đoạn "dữ liệu là tài sản cốt lõi", nhu cầu về dữ liệu trên chuỗi "có thể sử dụng, có thể kiểm soát, có thể chuyển đổi thành tiền" đang tăng trưởng theo cấp số nhân.
Nhưng cho đến nay, chúng ta vẫn thiếu một cơ sở hạ tầng dữ liệu chung, ổn định, hỗ trợ gọi quy mô lớn.
Giải pháp hiện tại hoặc tập trung vào lưu trữ nhưng không thể gọi (như một mạng lưu trữ lâu dài nào đó), hoặc chỉ giải quyết các vấn đề ngách cụ thể (như một giao thức trên chuỗi IP nào đó cho phép cấp phép IP), vẫn chưa xuất hiện một chuỗi cơ sở toàn diện được thiết kế cho "tài sản dữ liệu chung".
Đây là lý do tại sao điểm tiếp cận của một nền tảng dữ liệu nào đó lại quan trọng như vậy. Nó không chỉ lấp đầy khoảng trống "lưu trữ dữ liệu + gọi + giao dịch", mà còn cung cấp một lộ trình giải quyết có thể kết hợp, mở rộng và quy mô cho toàn bộ hệ sinh thái thông qua dữ liệu có thể lập trình và cơ chế thực thi hợp đồng thông minh.
Nói cách khác, đây là "chuỗi dữ liệu chính" mà thị trường đang chờ đợi.
Dữ liệu không chỉ là "tài nguyên", mà còn nên là "tài sản"
Lưu trữ là điểm khởi đầu, nhưng không phải là điểm kết thúc. Để thực sự giải phóng giá trị dữ liệu, cần một bộ công nghệ và kiến trúc xoay quanh "quyền sử dụng, cơ chế khuyến khích, kiểm soát hợp đồng".
Một nền tảng dữ liệu đang xây dựng, chính là một blockchain nền tảng sẽ chuyển đổi "dữ liệu" thực sự thành "tài sản".
Từ nhà sáng tạo nội dung đến người huấn luyện mô hình AI, từ mạng xã hội phi tập trung đến nền tảng tính toán trên chuỗi, chỉ cần bạn đang xây dựng một sản phẩm Web3 phụ thuộc vào dữ liệu, thì một nền tảng dữ liệu nào đó có thể trở thành một lựa chọn cơ sở hạ tầng mà bạn phải xem xét.
Tương lai của dữ liệu không chỉ là "đưa vào", mà là "làm thế nào để tạo ra giá trị và sau đó xuất ra". Và quá trình này cần một chuỗi được sinh ra đặc biệt cho mục đích này.
Trang này có thể chứa nội dung của bên thứ ba, được cung cấp chỉ nhằm mục đích thông tin (không phải là tuyên bố/bảo đảm) và không được coi là sự chứng thực cho quan điểm của Gate hoặc là lời khuyên về tài chính hoặc chuyên môn. Xem Tuyên bố từ chối trách nhiệm để biết chi tiết.
10 thích
Phần thưởng
10
4
Đăng lại
Chia sẻ
Bình luận
0/400
IronHeadMiner
· 13giờ trước
Phí lưu trữ đắt như vậy, còn chơi gì nữa.
Xem bản gốcTrả lời0
FOMOmonster
· 13giờ trước
Số tiền U cần thêm vào dữ liệu cuộn là bao nhiêu?
Xem bản gốcTrả lời0
RektRecovery
· 13giờ trước
một hũ mật ong dữ liệu khác đang chờ bị rekt... đã xem bộ phim này trước đây
Một nền tảng dữ liệu đã định nghĩa lại tài sản dữ liệu on-chain, mở ra đường đua lưu trữ k tỷ.
Tài sản dữ liệu: Giải phóng những ý tưởng mới cho đường đua lưu trữ k tỷ
Trong thời đại số hóa, câu nói "dữ liệu là dầu mỏ mới" đã trở thành sự đồng thuận của mọi người. Tuy nhiên, trong thực tế, hầu hết mọi người chỉ có thể là người quan sát, không thể thực sự sở hữu và tận dụng những "mỏ dầu dữ liệu" này. Chúng ta tạo ra nội dung, cung cấp dữ liệu hành vi trên internet mỗi ngày, thậm chí cung cấp tài liệu cho việc huấn luyện AI, nhưng rất ít người có thể nhận được lợi ích từ đó. Hiện nay, 95% dữ liệu huấn luyện AI trên toàn cầu đang bị kiểm soát bởi một vài gã khổng lồ công nghệ, họ đang sử dụng những "bức tường dữ liệu" này để định nghĩa cách thức hoạt động của thế giới.
Trong lĩnh vực Web3, việc xây dựng cơ sở hạ tầng dữ liệu vẫn đang ở giai đoạn đầu. Chi phí lưu trữ trên Ethereum rất cao, lên tới 90.000 USD mỗi GB. Một số dự án Rollup có thể tiêu tốn hàng triệu USD để lưu trữ tạm thời dữ liệu ngoài chuỗi. Trong khi đó, nhiều công ty AI vẫn phụ thuộc vào việc thu thập dữ liệu chất lượng thấp từ các trang web công khai thông qua các công cụ thu thập dữ liệu, trong khi việc cấp phép dữ liệu, quản lý bản quyền và cơ chế khuyến khích nội dung gần như vẫn còn trống.
Đây là một nền kinh tế có giá trị sản xuất hàng năm 3 nghìn tỷ USD, nhưng lại thiếu một "hệ điều hành" riêng.
Một vấn đề cơ bản hơn đang dần dần nổi lên: Dữ liệu nào thực sự có giá trị? Là đống tệp tin được lưu trữ tĩnh, hay là tài sản dữ liệu có thể được đọc, ủy quyền, gọi và giao dịch? Câu trả lời đang dần trở nên rõ ràng. Cuộc cạnh tranh trong tương lai không còn là so sánh khối lượng lưu trữ dữ liệu, mà là cách sử dụng dữ liệu, giải phóng giá trị dữ liệu.
Thị trường nghìn tỷ bị đánh giá thấp: Quyền sử dụng dữ liệu và vấn đề chuyển đổi thành tiền
Trong thời đại số hóa cao ngày nay, mỗi người đều tạo ra một lượng lớn dữ liệu mỗi ngày: các phát ngôn trên nền tảng xã hội, nội dung sáng tạo, hành vi sử dụng sản phẩm, hình ảnh và video được tải lên, thậm chí là tài liệu công khai vô tình cung cấp cho các mô hình AI.
Điều đáng suy ngẫm là, ngay cả khi Web3 thúc đẩy "quyền sở hữu của người dùng" và "phi tập trung", nhưng về mặt dữ liệu, cơ sở hạ tầng dữ liệu thực sự có thể sử dụng, kiểm soát và có thể biến thành tiền thì gần như là trống rỗng. Nói cách khác, tài sản trên chuỗi có thể giao dịch, kết hợp và khuyến khích, nhưng dữ liệu vẫn ở trạng thái "hòn đảo", không thể lưu thông hiệu quả và cũng không thể tạo ra lợi nhuận.
Một số vấn đề điển hình vẫn tồn tại:
Lưu trữ và tính toán tách biệt, có nghĩa là khi sử dụng dữ liệu vẫn cần phụ thuộc vào công cụ tập trung hoặc logic ngoài chuỗi, trải nghiệm dữ liệu của Web3 không hoàn chỉnh.
Những vấn đề cấu trúc này trực tiếp dẫn đến việc khó khăn trong việc hiện thực hóa quan niệm "dữ liệu là tài sản". Chúng ta thường nói "trao quyền cho dữ liệu", nhưng một khi liên quan đến quyền hạn, gọi, giao dịch và các hành động cụ thể khác, thì không có một nền tảng trên chuỗi thực sự có thể đáp ứng những nhu cầu này.
Sự xuất hiện của một nền tảng dữ liệu nào đó nhằm giải quyết những mâu thuẫn cốt lõi này. Nó không chỉ đơn giản là làm "lưu trữ rẻ hơn", mà còn tái định nghĩa vai trò của dữ liệu trên chuỗi từ góc độ có thể lập trình, có thể thực thi, và có thể khuyến khích. Để dữ liệu không còn là những tệp tin lưu trữ thụ động, mà trở thành "tài sản gốc trên chuỗi" có quy tắc, giá trị và khả năng hành động.
Logic cốt lõi: không phải lưu trữ dữ liệu, mà là giải phóng giá trị của dữ liệu
Trong bối cảnh blockchain truyền thống, khi nhắc đến "dữ liệu", người ta thường nghĩ ngay đến "lưu trữ" - ghi dữ liệu vào blockchain hoặc các giải pháp ngoài chuỗi, đảm bảo tính khả dụng và không bị giả mạo. Đây chính là điểm nhấn chính của các giao thức như một số mạng lưu trữ bền vững: nhấn mạnh vào việc lưu trữ dữ liệu lâu dài, ổn định và chi phí thấp.
Nhưng góc nhìn của một nền tảng dữ liệu nào đó hoàn toàn khác. Ngay từ khi ra đời, nó không phải để làm một "ổ cứng rẻ hơn", mà là xoay quanh một vấn đề cốt lõi: Làm thế nào để dữ liệu thực sự trở thành tài sản trên chuỗi có "khả năng hành động", tham gia lưu thông, được sử dụng và tạo ra giá trị.
Đây cũng là sự khác biệt cơ bản nhất giữa một nền tảng dữ liệu nào đó và các giao thức lưu trữ truyền thống - không phải lưu trữ dữ liệu, mà là giải phóng giá trị của dữ liệu.
Trong thế giới Web3, "lưu trữ" luôn là một thao tác có chi phí cao. Ví dụ, chi phí lưu trữ trên chuỗi của Ethereum lên tới hàng trăm nghìn thậm chí hàng triệu đô la/GB, điều này đã hạn chế đáng kể sự phát triển của các ứng dụng liên quan đến dữ liệu.
Một nền tảng dữ liệu đã giảm đáng kể chi phí lưu trữ thông qua tối ưu hóa kiến trúc nền tảng và cơ chế phân bổ tài nguyên, trong khi vẫn đảm bảo tính an toàn và khả dụng của dữ liệu. Điều này rất hấp dẫn đối với các tình huống như đào tạo mô hình AI, nền tảng nội dung, giao thức xã hội cần xử lý khối lượng dữ liệu khổng lồ.
Các giao thức lưu trữ truyền thống thường nhấn mạnh rằng "dữ liệu sau khi lên chuỗi không được mất", nhưng khi cần đọc các dữ liệu này, thường gặp phải các vấn đề như gọi phức tạp, độ trễ cao, và giao diện không chuẩn.
Ý tưởng thiết kế của một nền tảng dữ liệu nào đó giống như cơ sở dữ liệu: dữ liệu không phải là "lưu trữ", mà là "có sẵn". Các nhà phát triển có thể đọc và xử lý dữ liệu trên chuỗi một cách nhanh chóng và hiệu quả thông qua những cách quen thuộc, trải nghiệm này rất quan trọng đối với những ứng dụng cần tương tác thời gian thực hoặc gọi tần suất cao.
Một nền tảng dữ liệu hoàn toàn tương thích với EVM, cho phép các nhà phát triển sử dụng các công cụ trong hệ sinh thái Ethereum như Solidity, Hardhat, Foundry để trực tiếp xây dựng logic hợp đồng liên quan đến dữ liệu.
Điều này không chỉ giảm bớt rào cản chuyển đổi từ Web2 sang Web3, mà còn cho phép các nhà phát triển Ethereum hiện tại có thể xây dựng DApp xung quanh "tài sản dữ liệu" một cách liền mạch, mở rộng các trường hợp ứng dụng mới, chẳng hạn như thị trường dữ liệu có thể ủy quyền, nền tảng xử lý AI trên chuỗi, hệ thống quản lý bản quyền nội dung, v.v.
Khác với cấu trúc chuỗi đơn, một nền tảng dữ liệu áp dụng kiến trúc sổ cái đa dạng, cho phép các loại dữ liệu khác nhau có thể thiết lập các chu kỳ lưu trữ và quyền truy cập khác nhau. Ví dụ, một số dữ liệu tạm thời có thể thiết lập thời gian tự động tiêu hủy, dữ liệu nhạy cảm có thể cấu hình logic xác thực truy cập, trong khi dữ liệu công khai có thể mở quyền truy vấn.
Khả năng "quản lý vòng đời dữ liệu" linh hoạt này cho phép một nền tảng dữ liệu đáp ứng các nhu cầu phức tạp trong các lĩnh vực khác nhau như AI, nội dung, xã hội và tài chính.
Đây là điểm khác biệt nhất của một nền tảng dữ liệu nào đó. Trên một nền tảng dữ liệu nào đó, dữ liệu không chỉ đơn thuần là những khối thông tin "được lưu trữ một cách thụ động", mà nó có thể nhúng các quy tắc như định giá, ủy quyền, sử dụng, và được thực thi tự động thông qua hợp đồng thông minh.
Nói cách khác, mỗi dữ liệu đều mang theo "ý thức hợp đồng", nó có thể:
Hình thức "tài sản dữ liệu có thể lập trình" này khiến cho dữ liệu không còn là nội dung tĩnh, mà là một loại tài sản trên chuỗi mới thực sự có thể giao dịch, có thể khuyến khích, và có thể kết hợp. Định vị của một nền tảng dữ liệu không còn là một "giao thức lưu trữ phi tập trung" theo nghĩa truyền thống, mà là một nền tảng hạ tầng hướng tới nền kinh tế dữ liệu tương lai. Nó kết hợp lưu trữ, sử dụng, giao dịch và thực thi thành một thể thống nhất, tạo ra một vòng khép kín hoàn chỉnh cho dữ liệu từ khi phát sinh đến khi lưu thông và biến thành tiền.
Đối với các nhà phát triển, đó là một nền tảng công cụ có ngưỡng thấp và hiệu quả cao; đối với các nhà sáng tạo, đó là một kênh phát hành giá trị đáng tin cậy và có thể kiểm soát; và đối với toàn bộ hệ sinh thái Web3, nó có thể là chìa khóa mở ra một mô hình mới "dữ liệu chính là tài sản".
Cơ sở hạ tầng dữ liệu, đang trở thành chiến trường cốt lõi mới
Trong vài năm qua, sự chú ý của ngành công nghiệp tiền điện tử chủ yếu tập trung vào hiệu suất chuỗi công cộng, đổi mới DeFi, ứng dụng NFT, v.v. Nhưng với sự phát triển nhanh chóng của AI, mô hình lớn và sáng tạo nội dung, "dữ liệu", tài nguyên cơ bản nhưng có giá trị chiến lược nhất, đang trở thành "tiền tệ cứng" trong sự đồng thuận của ngành.
Đặc biệt trong bối cảnh Web3, vai trò của dữ liệu không chỉ là ghi chép thông tin, mà còn là nguyên liệu cho một loạt cơ chế cốt lõi như thực thi hợp đồng thông minh, đào tạo mô hình AI, ánh xạ danh tính, xác định quyền sở hữu nội dung. Cơ sở hạ tầng dữ liệu không còn là vai phụ ở bên lề, mà đang tiến tới trung tâm của ngành công nghiệp.
Chúng ta có thể thấy rõ xu hướng này từ một loạt sự kiện đã xảy ra gần đây:
Những sự kiện tưởng chừng độc lập này thực chất chỉ về một thực tế: Web3 đang bước vào một giai đoạn "dữ liệu là tài sản cốt lõi", nhu cầu về dữ liệu trên chuỗi "có thể sử dụng, có thể kiểm soát, có thể chuyển đổi thành tiền" đang tăng trưởng theo cấp số nhân.
Nhưng cho đến nay, chúng ta vẫn thiếu một cơ sở hạ tầng dữ liệu chung, ổn định, hỗ trợ gọi quy mô lớn.
Giải pháp hiện tại hoặc tập trung vào lưu trữ nhưng không thể gọi (như một mạng lưu trữ lâu dài nào đó), hoặc chỉ giải quyết các vấn đề ngách cụ thể (như một giao thức trên chuỗi IP nào đó cho phép cấp phép IP), vẫn chưa xuất hiện một chuỗi cơ sở toàn diện được thiết kế cho "tài sản dữ liệu chung".
Đây là lý do tại sao điểm tiếp cận của một nền tảng dữ liệu nào đó lại quan trọng như vậy. Nó không chỉ lấp đầy khoảng trống "lưu trữ dữ liệu + gọi + giao dịch", mà còn cung cấp một lộ trình giải quyết có thể kết hợp, mở rộng và quy mô cho toàn bộ hệ sinh thái thông qua dữ liệu có thể lập trình và cơ chế thực thi hợp đồng thông minh.
Nói cách khác, đây là "chuỗi dữ liệu chính" mà thị trường đang chờ đợi.
Dữ liệu không chỉ là "tài nguyên", mà còn nên là "tài sản"
Lưu trữ là điểm khởi đầu, nhưng không phải là điểm kết thúc. Để thực sự giải phóng giá trị dữ liệu, cần một bộ công nghệ và kiến trúc xoay quanh "quyền sử dụng, cơ chế khuyến khích, kiểm soát hợp đồng".
Một nền tảng dữ liệu đang xây dựng, chính là một blockchain nền tảng sẽ chuyển đổi "dữ liệu" thực sự thành "tài sản".
Từ nhà sáng tạo nội dung đến người huấn luyện mô hình AI, từ mạng xã hội phi tập trung đến nền tảng tính toán trên chuỗi, chỉ cần bạn đang xây dựng một sản phẩm Web3 phụ thuộc vào dữ liệu, thì một nền tảng dữ liệu nào đó có thể trở thành một lựa chọn cơ sở hạ tầng mà bạn phải xem xét.
Tương lai của dữ liệu không chỉ là "đưa vào", mà là "làm thế nào để tạo ra giá trị và sau đó xuất ra". Và quá trình này cần một chuỗi được sinh ra đặc biệt cho mục đích này.